فرایند آهارزنی در صنعت نساجی
برای درک بهتر اهمیت آهارزنی در صنعت نساجی ابتدا باید بدانیم آهارزنی چیست! آهارزنی یکی از فرآیندهای مقدمات بافندگی است که در آن معمولاً نخ تار پس از چله پیچی با یک لایه نازک از آهار پوشانده می‌شود. هدف از این کار بهبود قابلیت بافت نخ است، زیرا یک نخ بدون آهار قادر به مقاومت در برابر نیروهای وارده حین بافندگی نیست، به راحتی پاره شده و راندمان تولید را کاهش می‌دهد. از این رو آهارزنی نخ، به‌ویژه نخ تکلا، بسیار مهم است. به طور کلی می‌توان گفت که آهارزنی فرآیند اعمال یک پوشش محافظ بر روی سطح نخ است و اغراق نیست اگر بگوییم یک آهارزنی خوب به معنای بافندگی خوب است. مواد آهاری مورد استفاده در آهارزنی شامل مواد مختلفی است که به نسبت‌های خاص با هم مخلوط شده و خمیر چسبناکی تشکیل می‌دهند.
دلایل اصلی آهارزنی:
دلایل اصلی انجام فرایند آهارزنی عبارتند از:
_ بهبود توانایی بافت نخ تار.
_ حفظ کیفیت بالای پارچه با کاهش پرز و افزایش صافی و استحکام نخ.
_ افزایش خاصیت ارتجاعی.
_ حذف الیاف بیرون زده از سطح نخ.
_ کاهش تجمع بار الکترواستاتیک روی نخ‌های مصنوعی یا مخلوط
موارد حائز اهمیت در فرایند آهارزنی
موارد زیر در انتخاب مواد آهاری مناسب و همچنین کنترل فرایند آهارزنی تاثیر گذارند.
1. نوع ماشین بافندگی که قرار است نخ آهار خورده روی آن استفاده شود. میزان کششی که نخ باید تحمل کند، به نوع بافندگی بستگی دارد.
2. جنس نخی که آهار داده می شود. مواد مختلف (پنبه، پلی استر و...) به کرنش‌هایی که حین بافندگی با آن مواجه می‌شوند، به گونه‌ای متفاوت پاسخ می‌دهند. مواد آهاری مورد استفاده به جنس نخ مورد استفاده بستگی دارد.
3. تنش‌ها و کرنش‌هایی که نخ در طول فرآیند متحمل می‌شود.
4. میزان مصرف انرژی و هزینه.
5. ویژگی‌های مواد مورد استفاده، روش‌های تهیه خمیر آهار و غلظت آنها در مواد و ویسکوزیته خمیر آهار.
6. قابليت جذب آهار مواد بعد از بافت و هزينه مربوطه.
7. پیچیدگی دستگاه.
مواد آهاری مناسب برای مواد مختلف نساجی
هر نوع ماده نساجی محاسن و معایب خاص خود را دارد و به تنش‌ها و کرنش‌هایی که در فرآیند بافندگی متحمل می‌شود، واکنش متفاوتی نشان می‌دهد. از این رو باید از مواد آهاری استفاده کرد که معایب آنها را جبران کرده و خواصشان را بهبود بخشد. به عنوان مثال نخ‌های فیلامنتی به دلیل انسجام و تداوم طول رشته، مقاومت خوبی در برابر کشش‌های بافندگی دارند و هدف از آهارزنی در چنین مواردی تنها بهبود مقاومت در برابر سایش است.
ماشین‌های مخصوص آهارزنی
مراحل اصلی فرآیند آهارزنی شامل باز شدن نخ تار از چله، آغشته کردن به آهار، خشک کردن، جدا کردن نخ‌های آهار خورده از یکدیگر و چله پیچی مجدد است.
شماتیک یک ماشین آهارزنی
بخش های اصلی یک دستگاه آهارزنی
1. قفسه برای قرار دادن چله‌های نخ تار.
2. واحد آهارزنی متشکل از یک مخزن آهار و غلتک‌های آغشته و فشرده سازی.
3. خشک کن که در آن رطوبت اضافی از آهار برداشته شده و نخ‌ها خشک می‌شوند.
4. بخش جدا کننده نخ‌های آهارخورده از یکدیگر.
5. بخش چله پیچی و حمع کننده نخ‌ها.
بسته به چیدمان بخش خشک کن، دستگاه‌های آهارزنی به صورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
· دستگاه آهارزنی سیلندری - که در آن نخ تار از طریق تماس با سطح سیلندر داغ خشک می‌شود.
· دستگاه آهارزنی هوای گرم - که در آن عملیات خشک کردن در محفظه‌هایی با گردش هوای گرم انجام می‌شود.
· دستگاه آهارزنی ترکیبی - که در آن نخ‌های تار همزمان با عبور از محفظه‌های هوای گرم با سطح سیلندرهای داغ نیز تماس دارند و خشک می‌شوند.
· دستگاه آهارزنی ویژه - که در آن نخ‌ها از طریق روش‌های جدیدتر مانند گرمایش الکتریکی، جریان‌های الکتریکی با فرکانس بالا و یا اشعۀ مادون قرمز خشک می‌شوند.
منبع: سایت رسمی Textile Apex
ترجمه شده در دپارتمان نساجی شرکت آرمان شیمی افروز