شناخت شیمی پارچه؛ گامی ضروری برای انتخاب آگاهانه در صنعت نساجی
در دنیای امروز که مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هر دو به دنبال کیفیت بهتر، دوام بیشتر و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی هستند، شناخت دقیق شیمی به‌کاررفته در پارچه‌ها اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.
بسیاری از ما هنگام خرید لباس، مبلمان یا لوازم نساجی صنعتی فقط به ظاهر و جنس پارچه توجه می‌کنیم و کمتر به ترکیبات شیمیایی مورداستفاده در فرآیند تکمیل و بهبود آن فکر می‌کنیم. اما حقیقت این است که این ترکیبات می‌توانند تأثیرات بلندمدت بر سلامت انسان و محیط‌زیست داشته باشند.
پوشش‌های مقاوم در برابر لکه؛ همه چیز آن‌طور که به نظر می‌رسد نیست!
بیشتر پارچه‌هایی که امروزه در بازار به‌عنوان مقاوم در برابر لکه یا آب معرفی می‌شوند، دارای پوشش‌های شیمیایی خاصی هستند. این پوشش‌ها گاهی موقتی بوده و پس از چند بار شست‌وشو یا پس از گذشت مدت‌زمانی خاص، خاصیت خود را از دست می‌دهند (مانند برخی از انواع Scotchgard که نیاز به تمدید سالانه دارند). در مقابل، برخی پوشش‌ها دائمی بوده و در بافت پارچه تثبیت شده‌اند و تا پایان عمر مفید آن باقی می‌مانند.
نگرانی‌های زیست‌محیطی و بهداشتی
بخشی از نگرانی‌ها مربوط به استفاده از ترکیباتی به نام‌های PFOS و PFOA (که در خانواده فلوروکربن‌ها قرار دارند) است. این ترکیبات که در گذشته برای ایجاد خاصیت ضدآب و ضدلک در پوشش‌های نساجی استفاده می‌شدند، بعدها به‌عنوان مواد سرطان‌زا و خطرناک برای محیط‌زیست شناخته شدند. امروزه در بسیاری از کشورها مانند آمریکا و اتحادیه اروپا استفاده از این ترکیبات ممنوع شده است.
بااین‌حال، همچنان در برخی کشورها مانند چین و هند ممکن است فرآیندهای قدیمی تولید و استفاده از این ترکیبات ادامه داشته باشد و محصولات آلوده به این مواد وارد بازارهای جهانی شوند.
حتی برندهای معتبری مانند 3M و Scotchgard که ادعا می‌کنند اکنون از فرمول‌های ایمن‌تر (C4 و C6) استفاده می‌کنند، گاهی شفافیت کامل در مورد زنجیره تأمین مواد اولیه خود ندارند و مصرف‌کننده نهایی ممکن است از منبع دقیق مواد شیمیایی به‌کاررفته اطلاع نداشته باشد.
چگونه انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشیم؟
🔬 1. درباره فرمولاسیون شیمیایی محصول سوال کنید: از فروشنده یا تولیدکننده بپرسید که چه موادی در فرآیند تکمیل پارچه استفاده شده و آیا این مواد با استانداردهای زیست‌محیطی هماهنگ هستند.
🌱 2. محصولات دارای پوشش دائمی و غیرسمی را انتخاب کنید: امروزه فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند Alta™ به بازار معرفی شده‌اند که با استفاده از فرآیندهای نوین و پایدار، پوشش‌های مقاوم، ایمن و دائمی ارائه می‌دهند؛ بدون آنکه به محیط‌زیست آسیبی وارد شود.
✅ 3. به سراغ برندها و تولیدکنندگانی بروید که شفافیت کامل در مواد اولیه خود دارند: برندهایی که تأییدیه‌های زیست‌محیطی معتبری دریافت کرده‌اند و به مسئولیت اجتماعی خود پایبندند، انتخاب‌های بهتری هستند.
نتیجه‌گیری
شیمی نساجی فقط یک حوزه تخصصی در آزمایشگاه‌ها نیست؛ این علم به‌طور مستقیم بر سلامت ما، دوام محصولات و آینده محیط‌زیست تأثیرگذار است. آگاهی از ترکیبات شیمیایی استفاده‌شده در پارچه‌ها به ما کمک می‌کند انتخاب‌هایی هوشمندانه‌تر داشته باشیم؛ چه به‌عنوان مصرف‌کننده، چه به‌عنوان تولیدکننده.
🌟 آرمان شیمی افروز؛ همراه شما در ارائه پوشش‌های ایمن و پایدار برای صنایع نساجی.
برای مشاورهٔ تخصصی در حوزه تکمیل و پوشش پارچه با ما تماس بگیرید
📚 منبع:
Applied Lab. (n.d.). Knowing Your Textile Chemistry. Retrieved from: