غلظت‌دهنده و کاربرد آن در صنعت نساجی
غلظت دهنده ماده‌ای است که چسبندگی و انعطاف پذیری مناسبی
را به خمیر چاپ می‌دهد تا بدون رنگ‌دهی یا پخش شدن، رنگ روی سطح پارچه اعمال شود و
بتواند خطوط طرح را حفظ کند.
کاربردهای غلظت دهنده:
Ø
ایجاد ویسکوزیتۀ مناسب در خمیر چاپ
Ø
جلوگیری از واکنش زودهنگام بین مواد شیمیایی موجود در خمیر چاپ.
Ø
نگه داشتن خمیر چاپ روی پارچه.
چهار روش مهم برای تولید غلظت دهنده‌ها با استفاده از:
1 .غلظت کم پلیمر با وزن مولکولی بالا.
2 .غلظت بالایی از مواد با وزن مولکولی کمتر یا ساختار زنجیره‌ای
بسیار منشعب.
3. امولسیون دو مایع غیر قابل اختلاط.
4. یک دیسپرسیون از
مواد جامد ریز مجزا، مانند بنتونیت.
کیفیت خمیر چاپ به چه عواملی بستگی دارد:
Ø
پایداری خمیر چاپ.
Ø
ویژگی‌های فیلم غلیظ‌کننده خشک شده.
Ø
تأثیر بر بازده رنگ، مانند انتشار، تثبیت.
Ø
مراحل آماده‌سازی و حذف غلظت‌دهنده.
Ø
هزینه و فاکتورهای اقتصادی
Ø
مقدار اکسیژن بیولوژیکی لازم جهت تخریب خمیر در پساب(BOD)
Ø
سبک‌ها و انواع چاپ.
Ø
روش‌های چاپ
Ø
نوع الیاف و پارچه‌ای که باید چاپ شود.
Ø
کیفیت منسوجی که قرار است روی آن‌ها چاپ انجام شود.
Ø
سازگاری با رنگ و مواد شیمیایی.
دسته‌بندی غلظت‌دهنده‌ها:
1-
غلظت‌دهنده‌های طبیعی:
Ø نشاسته غلات: نشاسته دریایی،
نشاسته گندم و غیره.
Ø ترشحات گیاهی: صمغ کتیرا، صمغ کارایا
و غیره.
Ø ریشه و دانه:. صمغ Locust beam
Ø علف‌های هرز دریایی: مثل آلجینات
2- غلظت‌دهنده‌های مصنوعی:
Ø
اکریلیک: به عنوان مثال اسید پلی اکریلیک، آمیدهای پلی اکریلیک و غیره.
Ø
وینیل: به عنوان مثال پلی وینیل الکل.
3. غلظت‌دهنده‌های طبیعی اصلاح
شده:
Ø
مشتقات نشاسته: به عنوان مثال صمغ بریتانیا، C.N.C و غیره.
Ø
مشتقات سلولز: به عنوان مثال C.M.C، HEC و غیره.
Ø
مشتقات صمغ: مانند صمغ Meypro gum گوار، indalca و غیره
اصول انتخاب غلظت‌دهنده:
I-
مواد کمکی و رنگ‌های خمیر چاپ باید با غلظت‌دهنده سازگار بوده و غلظت‌دهنده پایدار
باشد. اگر یک رنگ کاتیونی به یک غلظت‌دهنده با بار آنیونی اضافه شود، ویسکوزیته
شارژ می‌شود و کمپلکس‌های نامحلول تولید می‌کند. به طور مشابه، هنگامی که نمک‌های
فلزی مانند Al2 (SO4) اضافه می‌شود، نمی‌توان از غلظت‌دهنده‌های آنیونی استفاده کرد.
II-
pH خمیر چاپ باید
در نظر گرفته شود زیرا برخی از غلظت‌دهنده‌ها مانند Na-alginate فقط در محدوده PH محدود قابل استفاده
هستند و با افزودن اسیدها یا قلیاهای قوی ژل تشکیل می‌دهند.
III-
خمیر چاپ باید حداقل برای یک هفته پایدار باشد. اما بیشتر غلظت‌دهنده‌های طبیعی
زیست تخریب پذیر هستند. برای جلوگیری از این خطر فنل یا فرمالدئید به عنوان
نگهدارنده توصیه می‌شود.
IV-
چسبندگی خوب غلظت‌دهنده‌ها به الیاف ضروری است تا از کمرنگ شدن حین جابجایی
مکانیکی جلوگیری شود. در غیر این صورت ذرات لایه‌های رنگی ممکن است شکسته شوند و
لکه‌های سفیدی در نواحی رنگی باقی بمانند، بنابراین لایه غلظت‌دهنده باید انعطاف
پذیر و دارای چسبندگی خوبی باشد.
V-
انتخاب غلظت‌دهنده جهت استفاده با کلاس خاصی از مواد رنگزا، به روش کاربرد و
پارچه مورد چاپ بستگی دارد. بنابراین در چاپ روی صفحه، در صورت استفاده از غلظت‌دهندۀ
نامناسب، ممکن است پارچه سیلک اسکرین خفه شود. همچنین در چاپ قالبی تعداد غلظت‌دهنده‌های
مناسب محدودتر است.
VI-
غلظت‌دهنده‌ها ممکن است متناسب با میزان مواد جامدی که دارند(کم یا زیاد) طبقه
بندی شوند. صمغ کتیرا یک غلظت‌دهنده با محتوای جامد بالا است که برای چاپ صفحه‌ای روی
پارچه ریون فیلامنتی مناسب است.
VII-
میزان حذف غلظت‌دهنده در یک فرآیند شستشو با سرعت بالا، جزو ملاحظات حیاتی در
انتخاب غلظت‌دهنده است.
VIII-
هزینه و در دسترس بودن در
انتخاب غلظت‌دهنده در نظر گرفته می‌شود.
ترجمه: دپارتمان نساجی آرمان شیمی افروز
مرجع: textileengg.blogspot.com