شستشوی اولیۀ پارچه(Fabric Scouring)
شستشوی اولیۀ
پارچه چیست و چه ضرورتی در صنعت نساجی دارد؟
پارچه‌های با جنس
الیاف طبیعی، قبل از ورود به چرخۀ رنگرزی یا چاپ جهت ازبین بردن ناخالصی‌های موجود
روی سطح آن‌ها ، باید شسته شود. این عملیات که به آن شستشوی اولیه (scouring) گفته میشود، اولین و مهمترین مرحلۀ فرایندهای مرطوب در صنعت نساجی
است.
هدف اصلی این کار
از بین بردن روغن‌ها، واکس‌های طبیعی و چربی‌های روی سطح پارچه از طریق فرایند
شیمیایی است که باعث تمیزتر شدن و افزایش جذب پارچه میشود. عملیات شستشوی اولیه
معمولاً در دیگ‌های بزرگ آهنی (kier)
مخصوص اینکار انجام میشود.
اهداف شستشوی
اولیه:
۱. زدودن ناخالصی‌های طبیعی و مصنوعی از روی پارچه
۲. افزایش آبدوستی و در نتیجه افزایش جذب پارچه
۳.
آماده سازی پارچه برای مراحل بعدی فرایند
مواد شیمیایی مصرفی
در این فرایند:
·
سدیم هیدروکسید(NaOH): خنثی سازی مواد اسیدی، صابونی کردن گلیسیریدها(روغن‌ها و واکس‌ها)،
حل‌کردن سیلیکات
·
ماده خیس کننده: کاهش کشش سطحی میان آب و پارچه
·
شوینده‌ها: امولسیون کردن چربی‌ها، روغن‌ها و
موم‌ها؛ از بین بردن لکه‌های ناشی از روغن؛ معلق نگهداشتن مواد پس از برداشت از
روی پارچه.
·
سختی گیر آب: غیرفعال کردن یون‌های فلزی
· ماده تعاونی افزاینده قدرت پاک کنندگی صابون: افزایش اثرگذاری شوینده‌ها
·
حلال: با حل کردن مواد روغنی به امولسیون کمک می‌کند.
مراحل شستشوی
اولیه:
ورود الیاف یا
پارچه به چرخه ß غوطه‌وری در سدیم هیدروکسید ß امولسیون‌سازی ß شویندگی ß شستشو ß خروج محصول شسته شده
۱.
ابتدا روغن‌ها و اسیدهای چرب آزاد قابل تبدیل
به صابون، در حضور سدیم هیدروکسید به صابون تبدیل می‌شوند.
۲.
سپس پکتوز و پکتین به نمک‌های محلول اسیدپکتیک
تبدیل می‌شوند.
۳.
در مرحله سوم، پروتئین‌ها به مواد محلول در آب
هیدرولیز می‌شوند.
۴.
بعد از آن مواد معدنی اضافی در آب حل می‌شوند.
۵.
سپس روغن‌ها و چربی‌های پایدار، توسط صابون‌های
تولید شده در مرحله اول، در محلول معلق می‌شوند.
۶.
در آخر ذرات گرد و غبار، از روی سطح پاک شده و
در محلول سوسپانسیون ایجاد شده حبس می‌شوند.
روش‌های شستشوی
اولیه:
عملیات شستشو
اولیه به دو روش انجام میشود.
۱.
فرایند مداوم:
در این روش پارچه در ماشین J-Box شسته شده و مستقیم به مرحله بعدی آماده سازی اولیه و سپس رنگرزی منتقل میشود.
البته این روش بدلیل غیرقابل کنترل بودن شرایط، کاربرد زیادی در صنعت ندارد.
۲.
فرایند غیرمداوم (Batch):
در این روش، شستشو پارچه در kier، ژیگر
یا ماشین رنگرزی وینچ انجام میشود. به این ترتیب یک بخش قبل از فرایند رنگرزی
ایجاد میشود. در این روش عوامل موثر در شستشو به خوبی قابل کنترل است.
شستشوی اولیه
عموماٌ برای الیاف طبیعی به کار می‌رود و نحوه اجرای این مرحله تاثیر زیادی بر
کیفیت رنگرزی و چاپ محصول نهایی می‌گذارد. به خصوص در رنگ‌های روشن که تمیزی پارچه
اهمیت بیشتری دارد، شستشو باید با دقت بیشتری انجام شود.
محلول‌های شستشو
توسط شرکت‌های مختلف شیمی نساجی ارائه میشود، ولی قبل از مصرف حتما باید از کیفیت
آن‌ها اطمینان حاصل کرد.
جهت مشاهده و کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ صابون‌های باکیفیت، تولید شده توسط
شرکت آرمان شیمی افروز کلیک کنید.
ترجمه: دپارتمان
نساجی آرمان شیمی افروز
مرجع:
www.textilelearner.net , www.textilefashionstudy.com